การครอบครองปรปักษ์ คืออะไร กฎหมายที่ควรรู้ไว้

การครอบครองปรปักษ์ คือ การแย่งกรรมสิทธิ์โดยการครอบครอง บุคคลใดครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นไว้โดยสงบและโดยเปิดเผยด้วยเจตนาเป็นเจ้าของ บุคคลนั้นได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้น

การครอบครองปรปักษ์มีหลักเกณฑ์สำคัญ 3 ประการ คือ

• ทรัพย์สินที่ครอบครองปรปักษ์ต้องเป็นอสังหาริมทรัพย์ที่มีกรรมสิทธิ์ หมายความว่า ทรัพย์สินนั้นต้องอยู่ในกรรมสิทธิ์ของบุคคลอื่นที่มีหลักฐานการครอบครองกรรมสิทธิ์ เช่น โฉนดที่ดิน หนังสือรับรองการทำประโยชน์ เป็นต้น
• ต้องเป็นการครอบครองโดยสงบ หมายความว่า เป็นการครอบครองโดยปราศจากการขัดขวางจากเจ้าของหรือบุคคลอื่น ๆ ตัวอย่างเช่น เจ้าของที่ดินไม่ได้ห้ามไม่ให้ปลูกบ้าน ปลูกต้นไม้ หรือทำนาบนที่ดินของตน
• ต้องเป็นการครอบครองโดยเปิดเผย หมายความว่า บุคคลทั่วไปสามารถสังเกตเห็นได้ว่ามีการครอบครองทรัพย์สินนั้นอยู่ ตัวอย่างเช่น ปลูกบ้าน ปลูกต้นไม้ หรือทำนาบนที่ดินนั้นอย่างเปิดเผย
• ต้องเป็นการครอบครองที่ผู้ครอบครองมีเจตนาเป็นเจ้าของ หมายความว่า ผู้ครอบครองต้องแสดงออกถึงเจตนาเป็นเจ้าของทรัพย์สินนั้น ตัวอย่างเช่น ปลูกบ้าน ปลูกต้นไม้ หรือทำนาบนที่ดินนั้นอย่างถาวร ไม่ได้เป็นเพียงการใช้ประโยชน์ชั่วคราว
• ต้องเป็นการครอบครองติดต่อกันเป็นเวลา 10 ปี สำหรับอสังหาริมทรัพย์ และ 5 ปี สำหรับสังหาริมทรัพย์

เมื่อครบกำหนดระยะเวลาครอบครองแล้ว ผู้ครอบครองปรปักษ์ย่อมได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้นโดยสมบูรณ์ เจ้าของเดิมจะไม่สามารถฟ้องขับไล่หรือฟ้องขอให้ศาลเพิกถอนการครอบครองปรปักษ์ได้