รู้จัก โรคจำเลยรัก คืออะไร ภาวะซับซ้อนที่เหยื่อผูกพันกับผู้กระทำ

ในโลกของละครไทย เรามักคุ้นเคยกับพลอตเรื่องที่ตัวเอกหญิงตกเป็น "จำเลยรัก" ของพระเอกผู้ร้ายกาจ แต่สุดท้ายก็กลับกลายเป็นความรักความผูกพันขึ้นมาจริง ๆ พล็อตเหล่านี้ไม่ได้เป็นเพียงจินตนาการทั้งหมด เพราะในทางจิตวิทยา มีปรากฏการณ์ที่คล้ายคลึงกันเกิดขึ้นจริง นั่นคือ Stockholm Syndrome (สต็อกโฮล์ม ซินโดรม) หรือที่หลายคนเรียกขานในภาษาไทยว่า "โรคจำเลยรัก" นั่นเอง

Stockholm Syndrome - โรคจำเลยรัก คืออะไร?

Stockholm Syndrome คือภาวะทางจิตใจที่เหยื่อของการถูกจับเป็นตัวประกัน การกักขัง หรือความรุนแรงในรูปแบบต่าง ๆ พัฒนาความรู้สึกเห็นอกเห็นใจ ความเข้าใจ หรือแม้กระทั่งความผูกพันทางอารมณ์กับผู้กระทำ สิ่งนี้อาจฟังดูย้อนแย้งและเข้าใจยาก แต่ในความเป็นจริงแล้ว มันคือกลไกการเอาชีวิตรอดที่จิตใจของเหยื่อสร้างขึ้นมาเพื่อรับมือกับสถานการณ์ที่เลวร้ายและไร้ทางออก

สาเหตุที่แท้จริงของ Stockholm Syndrome ยังคงเป็นประเด็นที่นักจิตวิทยากำลังศึกษา แต่โดยทั่วไปแล้ว เชื่อว่าเกิดจากปัจจัยหลายประการรวมกัน:

• ความพยายามในการเอาชีวิตรอด: เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์ที่ถูกคุกคามอย่างรุนแรงและควบคุมไม่ได้ การที่เหยื่อพยายามทำความเข้าใจผู้กระทำ หรือแม้กระทั่งสร้างความสัมพันธ์กับพวกเขา อาจเป็นการลดระดับความตึงเครียดและความกลัวลง ซึ่งอาจนำไปสู่ความรู้สึกปลอดภัยขึ้นเล็กน้อย
• การมองเห็น "ด้านมนุษย์" ของผู้กระทำ: บางครั้งผู้กระทำอาจแสดงความเมตตาเล็ก ๆ น้อย ๆ เช่น ให้อาหาร ให้น้ำ หรือไม่ได้คุกคามตลอดเวลา สิ่งเหล่านี้อาจทำให้เหยื่อมองเห็น "ความเป็นมนุษย์" ในตัวผู้กระทำ และเกิดความรู้สึกผูกพันขึ้นมาได้
• การแยกตัวออกจากโลกภายนอก: เมื่อถูกตัดขาดจากครอบครัว เพื่อน และโลกภายนอก เหยื่ออาจเริ่มพึ่งพาผู้กระทำในทุก ๆ ด้าน ซึ่งนำไปสู่การพึ่งพาทางอารมณ์ในที่สุด
• กลไกการรับมือของจิตใจ: จิตใจของมนุษย์มีความสามารถในการปรับตัวและรับมือกับความเจ็บปวด การเกิด Stockholm Syndrome อาจเป็นวิธีหนึ่งที่จิตใจใช้เพื่อปกป้องตัวเองจากความหวาดกลัวและบาดแผลทางจิตใจ